کاربرد شناسایی الیاف در طراحی لباس (قسمت هفتم)

شناساییِ الیاف در طراحی لباس

(قسمت هفتم: شناسایی لیف نایلون)

نایلون که از مواد ترموپلاستیک یا گرمانرم است، یعنی با افزایش دما بدون تغییر شیمیایی ذوب می‌شود؛ نخستین پلیمر ترکیبی موفق در بازرگانی است. در دوران جنگ جهانی دوم که ابریشم کمیاب شده بود، این لیف، به عنوان جایگزین ابریشم، در سال 1935 توسط شرکت دو پونت (Du Pont) معرفی شد. در همان دوران، این لیف در ساخت برخی وسایل نظامی چون چتر نجات و تایرهای بسیاری از انواع خودروهای نظامی بکار رفت. از واکنش یک اسید آلی و یک آمین، آمید و آب به دست می­­آید و انواع ترکیبات چند آمید یا همان پلی­آمید، انواع نایلون را می­سازند.

نخستین کاربری‌های تجاری از نایلون در ساختن برس مسواک (۱۹۳۸) و جوراب زنانه (۱۹۴۰)و حتی نخ هایی که در طراحی لباس به کار میرفتند بود. نایلون ۶_,۶ و نایلون ۶ که هنگام بهبود خواص نایلون ۶_,۶ به وجود آمد، مهم‌ترین پلی آمیدهای تولید شده به روش ذوب­ریسی می‌باشند که در صنعت نساجی و در تولید فرش و موکت نیز کاربرد دارد. خواصی نظیر استحکام بالای نایلون به دلیل درصد کریستالی بالا و وجود پیوندهای هیدروژنی، ازدیاد طول و انعطاف­پذیری بالا به دلیل شکل زیگزاگ زنجیرها، کاربردهای فراوانی برای نایلون ایجاد کرده­اند. به طور کلی الیاف نایلون با سختیِ (Tenacity) عادی برای پوشاک مثل جوراب‌بافی و لباس‌های کشباف، و الیاف نایلون با سختیِ بالا در موکت و مصارف صنعتی مانندِ ساخت قطعه در صنعت خودروسازی، نخ بخیه جراحی، سیم در سازهای موسیقی، ساخت انواع کابل و تایر و غیره داشته باشد. مقاومت سایشی بالای لیف نایلون سبب شده تا آن را با سایر الیاف مخلوط کنند تا مقاومت سایشی کالای حاصل افزایش یابد. به دلیل سطح صاف، قادرند به راحتی در کنار یکدیگر قرار گرفته و راه نفوذ هوا را ببندند.

درنتیجه برای تولید البسه مورد استفاده در هوای سرد مثل لباس اسکی استفاده می­شوند. از طرفی این خصوصیت موجب می­شود تا به پوست بدن بچسبند، در نتیجه برای سایر پوشاک باید لیف را تکسچره کرد و به آن فروموج داد. مقاومت نایلون در برابر نور خورشید کم است. بید، سوسک، قارچ و موریانه آسیبی به نایلون وارد نمی­کنند اما وجود برخی مواد تکمیلی، سبب رشد کپک می­شوند. نایلون حتی در محیط­های گرم و مرطوب نیز در برابر میکروارگانیزم­ها مقاوم است. در طراحی لباس بالاترین میزان جذب رطوبت در بین الیاف مصنوعی را دارد. در شستشو نباید از آب داغ استفاده کرد. زیرا مدول الیاف به شدت کاهش یافته و تغییر شکل می­یابد. در هنگام خشک کردن نیز نباید از هوای داغ استفاده شود. سفیدکننده­های کلردار سبب زرد شدن و کاهش دوامِ آن می­شوند. در اسیدهای قوی حل شده و استحکام آن در اسیدهای ضعیف، کاهش می­یابد. شناساییِ این لیف دز زمینه طراحی لباس بهتر است با تست حلالیت، انجام شود:

• روش میکروسکوپی

شکل سطح مقطع وابسته به روزنه رشته ساز بوده و سطح جانبی همچون یک استوانه ­ی شیشه­ ای و صیقلی است.

• روش یا تست سوزاندن

نایلون به هنگامِ سوختن، شعله آبی رنگ ایجاد می­کند، ذوب می­شود، به سرعت می­سوزد و می­چکد. بوی حاصل از سوختنِ آن مشابه پلاستیک سوخته و کرفس پخته می­باشد. خودش خاموش می­شود و در انتها، مذاب سیاهرنگِ متصل شده می­تواند سفت و محکم شود. قابل ذکر است که بخارِ حاصل از سوختنِ نایلون، بسیار خطرناک است.

• تست حلالیت

لیف نایلون در صورت آغشته شدن به اسید استیک رقیق، به رنگ بژ و در صورت آغشته شدن با قلیایی های ملایم مانند سدیم کربنات قرمز روشن می­شود. حلال­های این لیف عبارتند از:

نویسنده: غزل غمخوار