کاربرد شناسایی الیاف در طراحی لباس (قسمت سوم)

شناساییِ الیاف در طراحی لباس

(قسمت سوم: شناسایی لیف کتان)

کتان یک لیف سلولوز طبیعی است که از ساقه گیاه به دست می ­آید. کتان به عنوان یک گیاه زینتی در باغ شناخته می­ شود که قسمت بالای ساقه دارای شاخه‌های متعددی است و بر روی این شاخه‌ها، گل‌هایی به رنگ‌های سفید، قرمز، بنفش ولاجوردی و آبی دیده می‌شود. این گیاه در هوای نسبتاً سرد و مرطوب و با وجود باران نسبتاً زیاد بهتر به عمل می‌آید. گفته می­شود که این لیف، قدیمی­ترین لیفی است که بشر می­ شناسد. کیفیت الیاف به مرغوبیت زمین و شرایط جوّی بستگی دارد. رنگ لیف نیز بسته به شرایط آب و هوا از بور روشن تا بور مات را شامل می­شود. محصولات زیادی از جمله حوله، پیش ­بند، دستمال سفره، ملافه، رومیزی، طناب، پوشش صندلی و غیره از کتان ساخته می­شوند. لیف کتان را Flax و کالای منسوج به دست آمده از آن را Linen می­نامند. هرچند که کاربرد کتان به عنوان لیف بیشتر از سایر محصولات آن از جمله پارچه است اما پارچه های کتانی دارای سطحی صاف و درخشنده ­اند و زودتر از پنبه تمیز می­ شوند. به اندازه پارچه­ های پنبه­ ای آب را جذب می­کنند اما زودتر خشک می­شوند و به همین دلیل حوله­ های کتانی بهتر از پنبه ­ا­ی می­باشند. اکثر خواص لیف کتان شبیه لیف پنبه است اما نمی­توان آن را مرسریزه کرد و سفیدگری آن نیز مشکل ­تر از سفیدگری پنبه است. این لیف در برابر تابش نور خورشید و به مدت زیاد، محلول اسیدهای رقیق و گرم و یا غلیظ و سرد، انواع کپک و قارچ آسیب می­بیند.

نکته قابل توجه این است که آنچه امروزه در بازار و در صنعت طراحی لباس به اسم کتان معرفی می­شود، در حقیقت لیف پنبه است که با واژه انگلیسی آن یعنی cotton شناخته می­شود.

لیف کتان توسط سه روش میکروسکوپی، سوزاندن و تست حلالیت، قابل شناسایی است:

• روش میکروسکوپی

نمای طولی این لیف به شکل یک میله است که دارای برآمدگی­ هایی می­باشد و شکی سطح مقطع آن نیز به صورت چند ضلعی است.

• روش یا تست سوزاندن

همانند الیاف پنبه، الیاف کتان نیز هنگامِ تماس با شعله­ ی آتش به سرعت می­ سوزند و چنانچه شعله را دور کنیم الیاف با شعله­ ای به رنگ زرد مایل به نارنجی به سوختن ادامه می ­دهند و از خود خاکستری شکننده، بسیار نرم و سبک، ریز، پر رنگ و خاکستری رنگ باقی می­گذارند. بویی که بر اثر سوختن ایجاد می­شود، به دلیلِ وجود سلولوز، شبیه بوی سوختن کاغذ، برگ یا چوب است. پارچه کتان سوخته شده به راحتی، مانند شمع خاموش می­شود.

• تست حلالیت

با غوطه­ ور کردن کتان در محلول الکل با 1 درصد فوکسین (fuchsine)، رنگ آن به رنگ گل سرخ درآمده که پس از شستشو و غوطه­ ور کردن آن در آمونیاک، این رنگ سرخ را حفظ می­کنند. حلالیت الیاف کتان به صورت زیر است:

نویسنده: غزل غمخوار