رنگ شناسی (بخش چهارم: هارمونی رنگ ها):
هارمونی (Harmony): زبان طبیعت برای نشان دادن معنا بین اشیاء است. هارمونی رنگها تعادل یا همگونی چشمنواز رنگها را نشان میدهد. همجواری رنگهایی که در هارمونی یا هماهنگی با یکدیگر هستند، نظر بیننده را به خود جلب میکند. مغز انسان جذابیتهای دیداری و احساس نظم را که در هارمونی به وجود میآید درک میکند و از آن یک تعادل زنده تصویر میکند. هارمونی یک لغت یونانی است که معنای اصلی آن تناسب میباشد. هماهنگی و یگانگی بین اجزای یک مجموعه بیانگر هارمونی است. امروزه استفاده از قوانین هارمونیک در بسیاری از رشتهها، بخصوص معماری و طراحی داخلی، کاربرد دارد.
متخصصان، نظرات ویژهای بر اساس «نظریه رنگها(Color theory)» و «روانشناسی رنگها (Color psychology)» در مورد ترکیب رنگهایی که دلپذیر و زیبا هستند، ارائه میدهند. «چرخه یا دایرهی رنگ (Color wheel)» مهمترین ابزار دست طراحان برای خلق هارمونی است. البته باید توجه داشت که این چرخه تنها مرجعی برای رابطهی بین رنگها است و نه ابزاری برای انتخاب آنها. هنگامی که تصویر شما از هارمونی در ذهن شکل بگیرد، میتوانید از تختهی رنگ یا ابزارهای آنلاین با صدها یا حتی هزاران گزینهی ممکن، طیفهای مورد نظر را انتخاب نمایید.
هارمونی رنگها:
فرمول اصلی برای خلق هارمونی در چرخهی رنگ طراحی، تعریف و نمایش داده میشود. تمرکز این بخش بر فهم روابط رنگها و طراحی یک مجموعه رنگ چشمنواز در کنار یکدیگر است. یک طراحی موفق بستگی به دانش فرد از سه شاخص «فام یا هیو (hue)» روشنی یا ولیو (value)» و «خلوص یا کروما (chroma)» دارد. بسیار شنیدهایم که برخی رنگها به همدیگر نمیخورند یا ترکیب جالبی را ارائه نمیکنند که ریشه در نا آگاهی از این ویژگیها دارد.
نمونههای زیر شامل هارمونیهایی هستند که همگی با رنگ زرد به عنوان وجه اشتراک شروع میشوند. با این حال میتوانید هارمونیهای مختلفی را با هر کدام از ۱۲ فام موجود در چرخهی رنگ خلق کنید.
رنگبندی مونوکروم
در هارمونی «مونوکروم (Monochromatic)» از درجات خلوص و شدتهای مختلف یک خانواده از رنگها استفاده میشود. این درجات شامل «روشن (tints)» ، «شدت (tones)» و «سایه (shades)» هستند. اگر رنگی با اضافه کردن رنگ سفید به وجود آید به آن روشن یا تینت گفته میشود. اگر به رنگی سیاه اضافه کنیم، رنگ تیرهتر را سایه میخوانند. در نهایت اگر رنگی را با خاکستری مخلوط کنیم، نتیجه شدت یا تن متفاوتی خواهد داشت.
رنگبندی آنالوگ
رنگبندی «آنالوگ» (Analogous) با ترکیب رنگهایی ایجاد میشود که در چرخهی رنگ کنار یکدیگر نشستهاند.
رنگبندی مکمل
رنگهای «مکمل (Complementary)» ، آنهایی هستند که در چرخهی رنگ در مقابل یکدیگر جا گرفتهاند.
رنگبندی متساویالساقین
هارمونی «متساویالساقین (split-complementary)» از ترکیب یک رنگ با دو خانوادهی همجوار شاخهی مکمل رنگ اصلی ایجاد میشود. مطابق شکل، رنگهای همسایهی رنگ مکمل در کنار رنگ مورد نظر قرار گرفتهاند. این هارمونی به همین دلیل از سه جزء تشکیل شده است.
رنگبندی مستطیل
در رنگبندی «مستطیل(Double complement)»، دو جفت از رنگهای مکمل در کنار یکدیگر انتخاب میشوند. به همین دلیل این نوع هارمونی «دو مکمل یا مکمل برابر» نیز گفته میشود. اگر به شکل دقت کنید، موقعیت رنگها به شکل حرف «X» دیده میشود.
رنگبندی چهارضلعی
هارمونی «چهارضلعی (Tetrad)» از یک رنگ اصلی و یک رنگ مکمل همراه با دو رنگ همجوار رنگ مکمل تشکیل میشود. اگر به شکل دقت کنید، ترکیب گزینهها شبیه به یک چهارضلعی است.
رنگبندی دوتایی
رنگبندی «دوتایی (Diad)» از ترکیب دو رنگ با حذف رنگ میانی به دست میآید. تصویر زیر این ترکیب را به خوبی نشان میدهد.
رنگبندی متساویالاضلاع
در هارمونی ایجاد شده در قالب «متساویالاضلاع یا سهتایی (Triad)»، رنگها از سه خانواده با فاصلهی برابر از همدیگر انتخاب میشوند. ترکیب این سه رنگ مانند تصویر زیر به شکل یک مثلث متساویالاضلاع دیده میشود.
نویسنده: نادیا روشندل
کارشناس ارشد طراحی پارچه و لباس
آخرین دیدگاهها