تقسیم بندی الیاف

تقسیم ­بندیِ  الیاف

الیافِ مورد استفاده در صنعت نساجی، به دو دسته کلی تقسیم می­شوند:

• الیاف طبیعی (Natural)
• الیاف بشرساخت (Man-Made)

هریک از این دو دسته، شامل تقسیم ­بندی ها و گروه ­بندی ­هایِ فرعیِ دیگری نیز می­شوند. در این پست قصد داریم به بررسی اجمالی تمامی این دسته­بندی­ ها بپردازیم.

الیاف طبیعی

الیافی هستند که در طبیعت وجود دارند و به طور طبیعی فراهم می ­آیند. این الیاف بر حسب منشاء طبیعیشان به سه گروه حیوانی (Animal)، گیاهی (Vegetable) و معدنی (Mineral) تقسیم می­شوند.

الیاف حیوانی

همانطور که از نام این گروه مشخص است، منشاء اصلی این الیاف حیوان هستند و قسمت عمده ساختمان بدن جانداران را تشکیل می­دهند. بنابراین این الیاف پایه پروتئینی دارند. این الیاف به سه گروه فرعی پشم (Wool)، ابریشم (Silk) و مو (Hair) تقسیم شده و به ترتیب شامل الیاف به دست آمده از پشم حیوانات، ابریشم و تار عنکبوت، و موی حیوانات می­شوند. الیافی چون موهر و کشمیر در این گروه قرار دارند.

• الیاف گیاهی

این گروه از الیاف دارای منشاء گیاهی هستند و بسته به محل مورد استفاده­ ی گیاه، شامل الیاف دانه ­ای مثل پنبه (cotton)، میوه ه­ایی مثل نارگیل، ساقه­ای مانند کتان (Flax) و برگی مانند سیسال می­شوند.

• الیاف معدنی

مصرف این نوع الیاف در صنعت نساجی محدود بوده و بیش­تر مصارف صنعتی دارند. از جمله الیاف موجودِ معدنی می­توان به آزبست (asbestes) که در اصطلاح عامیانه پنبه کوهی یا پنبه نسوز نامیده می­شود و در پارچه های ضد حریق به کار می­رود، و شیشه (glass) اشاره کرد. این گروه از الیاف می­توانند در صورت استفاده نامناسب سرطان­زا و سمی باشند.

الیاف بشرساخت

الیافی هستند که به خودی خود وجود ندارد و با استفاده از مواد خام اولیه و یا سایر مواد شیمیایی و به کار بردن روش­های صنعتی، توسط انسان تهیه می­شوند. این گروه از الیاف بر حسب ماده تشکیل دهنده، به دو گروهِ بازیافتی (Regenerated) و مصنوعی (Synthetic) تقسیم می­شوند.

• الیاف بازیافتی

الیافی هستند که پلیمر و ماده ­ی تشکیل دهنده­ ی آن­ها از قبل در طبیعت موجود است. به عنوان مثال سلولز موجود در گیاهان که با جدا شدن از ناخالصی و اجرای عملیات شیمیایی و صنعتی به صورت الیافِ قابل استفاده برای مصارف نساجی تبدیل می­شود.

• الیاف مصنوعی

صفر تا صد این الیاف صرفاً در آزمایشگاه و از مواد شیمیایی تهیه می­شوند. در حقیقت این گروه به طور طبیعی دارای ساختمان لیفی نیستند و از طریق سنتزِ مواد اولیه و با اجرای پروسه ­های شیماییِ لازم، ساختمان لیفی به آن­ها داده می­شود. از جمله مهم­ترین گروه­های فرعی الیاف سینتتیک شامل پلی­ آمیدها (نظیر نایلون)، پلی استرها (نظیر تریلین) و مشتقات پلی وینیل ­ها هستند. الیاف مصنوعی به سه طریق ذوب ریسی، تر ریسی و خشک ریسی تهیه می­شوند.

مطالب ذکر شده در این بخش را می­توان به صورت نمودار زیر جمع ­بندی کرد:

 

تقسیم بندی الیاف

 

 

 

نویسنده: غزل غمخوار