پارچه های هوشمند و تعاملی در طراحی لباس (قسمت دوم)
پارچه های هوشمند موادی هستند که به محیط زیست واکنش نشان می دهند. این پارچه ها می توانند اجزای دیجیتال و الکترونیک را در خود فعال کنند. پایلس- فریدمن از موسسه پرت می گوید “آنچه که پارچه های هوشمند را به یک انقلاب تبدیل کرده توانایی انجام بسیاری از کارهایی است که پارچه های سنتی قادر به انجام آن ها نمی باشند، از جمله ارتباط، تبدیل، هدایت انرژی و حتی رشد”. منسوجات هوشمند می تواند به شرایط محیطی و یا محرک های مکانیکی، حرارتی، شیمیایی، الکتریکی و یا سایر منابع حساس بوده و واکنش نشان دهد. منسوجات هوشمند باید شامل سه جز یعنی حسگرها، عملگرها و واحدهای کنترل باشد. نساجی هوشمند چالش های مختلفی را در زمینه های گوناگون از جمله طراحی لباس ، پزشکی، ورزشی، نظامی و هوافضا ایجاد کرده است.
ویژگی های خاص مواد هوشمند:
- تغییر فاز: این مواد از طریق تغییر فاز قادر به کنترل دما هستند.
- مواد حافظه دار شکلی: با استفاده از آلیاژهای حافظه دار شکلی (SMA) و پلیمرهای حافظه دار شکلی (SMP) ارتعاشات مکانیکی ایجاد می کنند.
- مواد کرومیک: این دسته از مواد درست مانند سوسمارهای کوچک بسته به شرایط محیط تغییر رنگ می دهند. این نوع پارچه برای طراحی لباس جشن یا کاربردهای اپتیکی مناسب است.
پارچه های الکترونیکی و رسانا: پارچه الکترونیکی با استفاده از فیبر و نخ رسانا تولید می شود. البته در نوع دیگری از پارچه رسانا به جای استفاده از فیبر رسانا، روی پارچه را با یک لایه ماده رسانا می پوشانند. پلیمرهای رسانا مانند پلی انیلین و پلی پروپیلین یا رشته های حاوی استیل ضد زنگ از مواد پرکاربرد در طراحی پارچه های رسانا هستند.
وظیفه منسوجات هوشمند:
وظیفه اصلی و مهم منسوجات، حفاظت از بدن ما از شرایط محیطی مانند اشعه های آفتاب، باد سرد، باران و غیره بود. در نسل جدید منسوجات، پارچه های هوشمند و زیبایی شناختی وارد عرصه تولید لباس شده اند. این منسوجات هوشمند نه تنها وظیفه حفظ ما در شرایط محیطی شدید دارند، بلکه به محافظت و نظارت و گاهی اوقات به درمان آسیب ها یا بیماری ها کمک می کنند.
مواد مورد استفاده منسوجات پوشیدنی هوشمند :
موادی که برای تولید محصولات نساجی هوشمند پوشیدنی به کار می روند می توانند تعامل، برقراری ارتباط و درک داشته باشند.
* الیاف فلزی
* جوهر رسانا
* مواد کرومیک
* پوشش با نانو ذرات
* نیمه هادی های آلی
* موادی که شکل و توانایی نگهداری حافظه دارند
* الیاف نوری
* کامپوزیت های تونل کوانتومی
* پلیمر های ذاتاً رسانا
نخ ها به طور عمده در زمینه های فنی مانند پوشاک، تجهیزات نظامی، کاربرد پزشکی و تولید الکترونیک مورد استفاده قرار می گیرند. این الیاف و الیاف رسانا، با مخلوط شدن الیاف فلزی یا طبیعی با مواد رسانا ساخته می شوند. رشته های فولادی ضد زنگ، ابریشم فلزی، تور ارگانزا، الیاف کربن خاص و غیره برای ساخت سنسورهای پارچه مورد استفاده قرار می گیرند. موادی مانند پلیمر های فلزی، پلیمر های رسانا، الیاف نوری، هدایت الکتریکی، حسگر های قابل سنجش و انتقال داده نیز استفاده می شوند. این مواد ارتجاعی، سبک وزن، انعطاف پذیر، ارزان و با فرآوری آسان هستند.
نادیا روشندل
کارشناس ارشد طراحی پارچه و لباس
آخرین دیدگاه‌ها