آشنایی با الیاف با کارایی معمولی در مبحث طراحی لباس (قسمت اول)

الیاف با کارایی معمولی در طراحی لباس (قسمت اول)

کاربردهای مهم و متنوعِ الیاف در زندگی روزانه، از مصارفِ عادی و خانگی مثل پوشاک و فرش تا مصارفِ تخصصی، پیچیده و با فناوری بالا در صنایع مختلف مثل طراحی لباس را در برمی­گیرد. از جمله کاربردهای تخصصی الیاف می­توان از موارد زیر نام برد:

چمن مصنوعی، چای کیسه ­ای، کلاه و لباس جراحی، نخ بخیه، پانسمان­ های جراحی و ماسک، کاربردهای نظامی مانند هواپیما و کامپوزیت­ های تقویت شده در حوزه­ های هوافضا و عمران.

مهم­ترین و پرکاربردترین الیاف مصنوعی، به دلیل ویژگی­ ها و خواص بسیار مطلوبی که از خود نشان می­دهند، الیاف پلیمری هستند. الیاف پلیمری بر اساس کارایی به الیاف با کارایی معمولی و الیاف با کارایی بالا تقسیم می­شوند. مهم­ترین الیاف پلیمری با کارایی معمولی عبارتند از:

• الیاف پلی ­استر

این الیافِ ارزان قیمت حجم بسیار بزرگی از الیاف مصنوعی جهان را به خود اختصاص می­دهند. خواص فیزیکیِ مطلوب این الیاف، شامل وزن کم، استحکام بالا، رنگ ­پذیریِ آسان، مقاومت بالا در برابر چین و چروک و قابلیت شستشو می­ باشد. الیاف پلی­ استر در مبلمان، فرش، نخ تایر، کمربند ایمنی خودرو و بادبان استفاده می­شوند. با اینکه پلی ­اتیلن ترفتالات (PET)، بیش­تر از سایر پلیمر­ها برای تولید لی­ استر مورد استفاده قرار می­گیرد، اما پلی ­استرهای تولید شده با پلی­بوتیلن ترفتالات (PBT) و پلی­تری متیل ترفتالات (PTT) نیز جایگاه خود را دارند. پلی ­استرهای زیست تخریب ­پذیرِ حاصل از اسید لاکتیک، اسید گلیکولیک و سایر هیدروکسی اسیدها نیز در وسایل پزشکی کاربرد دارند.

• الیاف پلی ­آمید

این الیاف که با نام نایلون نیز شناخته می­شوند، به سبب ویژگی هایشان، به طور گسترده در صنایع بسیاری کاربرد دارند. ویژگی­ هایی چون مقاومت بالا، مقاومت در برابر سایش، براقیت، قابلیت شستشو با آب، قابلیت رنگ ­پذیری در طیف گسترده ­ای از رنگ­ها، جهندگی خوب، سطح صاف، نرمی، ماندگاری طولانی نخ­ ها و پارچه­ ها باعث شده تا این لیف از محبوب­ ترین الیاف مصنوعی باشد. به دلیل خواص و ویژگی­ های ذکر شده از این الیاف نایلون به طور گسترده در بارانی، پوشاک اسکی، بادگیر، لباس شنا و لباس دوچرخه سواری استفاده می­شود. خواص مکانیکی عالی، مقاومت در برابر خستگی و استحکام کششی خوب از دلایل برتری الیاف پلی آمید برای کاربردهای صنعتی است. علاوه بر استحکام بالا، چقرمگی و مقاوت در برابر سایش عوامل اصلی انتخاب الیاف پلی آمید برای طیف گسترده ای از کاربردهای نظامی است.

• الیاف وینیل

این الیاف به دو گروه اصلی شامل الیاف پلی­وینیل الکل (PVA) یا (Vinylon) و الیاف پلی­وینیل کلراید (PVC) یا (Vinyon) تقسیم می­شوند.

استحکام، مدول و چقرمگی الیاف پلی­وینیل الکل، تفاوت چندانی با الیاف مصنوعی متداول دیگر ندارد. اما ضعف اصلی این الیاف این است که بازگشت الاستیک کمی دارند. این الیاف برای طناب، شلنگ، نخ­ های تایر دوچرخه، لوازم ماهی­گیری و مواد تقویت­ کننده­ ی ژئوتکستایل استفاده می­شوند. در حالی که الیاف پلی­وینیل کلراید، دمای نرم شدن و استحکام کششی پایینی دارند. که این امر از معایب این لیف است. ویژه ­ترین خاصیتِ این لیفِ عایق برق و گرما، عدم اشتعال آن است و بسیاری از کاربردهای این لیف به همین خاصیت برمی­گردد.

ادامه دارد….

نویسنده: غزل غمخوار

دانش آموخته مقاطع کارشناسی تا دکتری تکنولوژی نساجی دانشگاه صنعتی امیرکبیر